Nơi xa tít ngoài đại dương, nước biển xanh biếc như những đóa hoa thanh cúc đẹp nhất, và trong vắt như pha lê. Nơi đó rất, rất sâu. Sâu đến nỗi, không một sợi cáp nào thả xuống mà chạm tới đáy được; dẫu có chồng bao nhiêu tháp chuông nhà thờ lên nhau cũng chẳng thể nào vươn từ đáy biển sâu thẳm lên tới mặt nước.
Đó là nơi Vua Biển cả và thần dân của ngài sinh sống.
Chúng ta đừng tưởng rằng dưới đáy biển chỉ có cát vàng trơ trọi. Không, không hề; những loài hoa và cây cỏ kỳ lạ nhất mọc ở đó; lá và cành của chúng mềm mại đến nỗi chỉ một gợn nước nhẹ cũng làm chúng lay động như thể có sự sống.
Cá lớn, cá bé lượn lờ giữa các cành cây, hệt như chim chóc bay lượn giữa những vòm cây trên mặt đất chúng ta.
Ở nơi sâu nhất, có một tòa lâu đài của Vua Biển. Tường của nó được xây bằng san hô, còn những ô cửa sổ hình vòm dài thì làm bằng hổ phách trong suốt nhất. Mái nhà được làm bằng những vỏ sò, chúng cứ đóng vào mở ra theo dòng nước chảy qua. Trông chúng rất đẹp, vì trong mỗi vỏ sò đều có một viên ngọc trai lấp lánh, xứng đáng để làm vương miện cho một nữ hoàng.
Vua Biển đã góa vợ từ nhiều năm, và người mẹ già của ngài quán xuyến mọi việc trong nhà. Bà là một người phụ nữ rất khôn ngoan, và vô cùng tự hào về dòng dõi cao quý của mình; vì lẽ đó, bà đeo đến mười hai con hàu trên đuôi, trong khi những người khác, dù cũng thuộc dòng dõi cao quý, cũng chỉ được phép đeo sáu con.
Tuy nhiên, bà rất đáng được khen ngợi, nhất là vì sự chăm sóc của bà đối với các nàng công chúa biển bé nhỏ, cháu gái của bà.
Đó là sáu đứa trẻ xinh đẹp; nhưng nàng út là người xinh đẹp nhất trong tất cả; làn da nàng trong trẻo và mịn màng như cánh hoa hồng, đôi mắt xanh biếc như biển sâu thẳm; nhưng, cũng như các chị, nàng không có chân, và phần thân dưới của nàng là một chiếc đuôi cá.
Suốt ngày, các nàng công chúa chơi đùa trong những sảnh lớn của lâu đài, hoặc giữa những đóa hoa sống động mọc ra từ các bức tường. Những ô cửa sổ hổ phách lớn luôn mở rộng, và cá bơi vào, hệt như chim én bay vào nhà chúng ta khi cửa sổ mở, chỉ khác là lũ cá bơi đến tận chỗ các nàng công chúa, ăn thức ăn từ tay các nàng, và để cho các nàng vuốt ve.
Bên ngoài lâu đài là một khu vườn xinh đẹp, nơi có những bông hoa màu đỏ rực và xanh thẫm, cùng những đóa hoa nở rộ như ngọn lửa; quả thì lấp lánh như vàng, còn lá và cành thì không ngừng lay động qua lại. Đất ở đó là loại cát mịn nhất, nhưng lại có màu xanh như ngọn lửa lưu huỳnh đang cháy. Khắp mọi nơi phủ một ánh sáng xanh kỳ ảo, cứ như thể được bao bọc bởi không khí từ trên cao, nơi bầu trời xanh chiếu rọi, chứ không phải là bóng tối sâu thẳm của biển cả.
Khi trời yên biển lặng, có thể nhìn thấy mặt trời, trông giống như một đóa hoa màu tím, với ánh sáng tỏa ra từ đài hoa.
Mỗi nàng công chúa trẻ đều có một mảnh đất nhỏ trong vườn, nơi nàng có thể đào xới và trồng cây theo ý thích. Một nàng sắp xếp luống hoa của mình thành hình một con cá voi; nàng khác lại nghĩ tốt hơn nên làm luống hoa giống hình một nàng tiên cá nhỏ; nhưng luống hoa của nàng út thì tròn như mặt trời, và trồng toàn hoa đỏ rực như những tia nắng lúc hoàng hôn.
Nàng là một đứa trẻ kỳ lạ, trầm lặng và hay suy tư; và trong khi các chị của nàng thích thú với những vật tuyệt vời mà họ nhặt được từ những con tàu đắm, nàng chẳng quan tâm đến thứ gì ngoài những bông hoa đỏ xinh đẹp của mình, giống như mặt trời, ngoại trừ một bức tượng cẩm thạch tuyệt đẹp. Đó là hình ảnh một cậu bé khôi ngô, được tạc từ đá trắng tinh khiết, rơi xuống đáy biển từ một con tàu đắm.
Nàng trồng bên cạnh bức tượng một cây liễu rủ màu hồng phấn. Cây liễu lớn nhanh một cách kỳ diệu, và chẳng bao lâu sau, những cành non của nó đã rủ xuống che lấy bức tượng, gần chạm tới lớp cát xanh biếc. Bóng cây có màu tím nhạt, lay động qua lại như những cành liễu; dường như ngọn cây và rễ cây đang chơi đùa và cố gắng hôn nhau.
Không có gì làm nàng vui thích bằng việc được nghe kể về thế giới phía trên mặt biển. Nàng bắt bà ngoại già kể cho nghe tất cả những gì bà biết về tàu bè và các thành phố, về con người và các loài vật.
Đối với nàng, thật kỳ diệu và tuyệt vời khi nghe rằng hoa trên đất liền có hương thơm, chứ không phải như hoa dưới biển; rằng cây cối trong rừng có màu xanh; và rằng những con "cá" giữa những hàng cây có thể hót líu lo đến nỗi nghe chúng hót thật là một niềm vui. Bà ngoại của nàng gọi những con chim nhỏ là "cá", nếu không thì nàng sẽ không hiểu được; vì nàng chưa bao giờ nhìn thấy chim.
"Khi cháu tròn mười lăm tuổi," bà ngoại nói, "cháu sẽ được phép ngoi lên khỏi mặt biển, ngồi trên những tảng đá dưới ánh trăng, trong khi những con tàu lớn đi qua; và rồi cháu sẽ được nhìn thấy cả rừng cây và phố thị."
Năm sau, một trong các chị của nàng sẽ tròn mười lăm tuổi: nhưng vì mỗi người cách nhau một tuổi, nên nàng út sẽ phải đợi năm năm nữa mới đến lượt mình trồi lên từ đáy đại dương và ngắm nhìn mặt đất như chúng ta. Tuy nhiên, mỗi người đều hứa sẽ kể cho những người khác nghe những gì mình thấy trong chuyến đi đầu tiên, và điều gì nàng cho là đẹp nhất; vì bà ngoại không thể kể hết cho các nàng nghe; có quá nhiều điều mà các nàng muốn biết.
Không ai trong số họ mong ngóng đến lượt mình như nàng út, người phải chờ đợi lâu nhất, và là người trầm lặng, hay suy tư đến vậy. Nhiều đêm, nàng đứng bên cửa sổ mở, nhìn lên qua làn nước xanh thẳm, ngắm nhìn những con cá quẫy đuôi vẫy vây. Nàng có thể thấy mặt trăng và các vì sao chiếu sáng mờ ảo; nhưng qua làn nước, chúng trông lớn hơn so với mắt thường của chúng ta. Khi có thứ gì đó giống như một đám mây đen lướt qua giữa nàng và chúng, nàng biết đó hoặc là một con cá voi đang bơi trên đầu mình, hoặc là một con tàu đầy ắp người, những người chẳng bao giờ tưởng tượng được rằng có một nàng tiên cá bé nhỏ xinh đẹp đang đứng bên dưới họ, giơ đôi tay trắng ngần về phía sống tàu của họ.
Ngay khi người chị cả tròn mười lăm tuổi, nàng được phép ngoi lên mặt đại dương. Khi trở về, nàng có hàng trăm điều để kể; nhưng điều đẹp nhất, nàng nói, là được nằm dưới ánh trăng, trên một bãi cát, giữa biển lặng, gần bờ, và ngắm nhìn một thành phố lớn gần đó, nơi ánh đèn lấp lánh như hàng trăm vì sao; lắng nghe tiếng nhạc, tiếng xe ngựa, và giọng nói của con người, rồi nghe tiếng chuông nhà thờ vui vẻ ngân vang; và vì nàng không thể đến gần tất cả những điều tuyệt vời đó, nàng càng khao khát chúng hơn bao giờ hết.
Ôi, chẳng phải nàng công chúa út đã lắng nghe tất cả những lời miêu tả này một cách háo hức sao? Và sau đó, khi đứng bên cửa sổ mở nhìn lên qua làn nước xanh thẳm, nàng nghĩ về thành phố lớn, với tất cả sự náo nhiệt và ồn ào của nó, và thậm chí còn tưởng tượng rằng mình có thể nghe thấy tiếng chuông nhà thờ, vọng xuống tận đáy biển sâu.
Một năm nữa, người chị thứ hai được phép trồi lên mặt nước, và bơi lội đến bất cứ nơi nào nàng thích. Nàng trồi lên đúng lúc mặt trời đang lặn, và cảnh tượng này, nàng nói, là đẹp nhất. Cả bầu trời trông như vàng, trong khi những đám mây màu tím và hồng, mà nàng không thể tả được, trôi bồng bềnh trên đầu nàng; và, còn nhanh hơn cả những đám mây, một đàn thiên nga lớn bay về phía mặt trời lặn, trông như một dải lụa trắng dài vắt ngang biển. Nàng cũng bơi về phía mặt trời; nhưng nó đã chìm xuống sóng nước, và những sắc hồng phai dần trên mây và trên biển.
Đến lượt người chị thứ ba; nàng là người táo bạo nhất trong số họ, và nàng bơi ngược dòng một con sông rộng đổ ra biển. Trên bờ sông, nàng thấy những ngọn đồi xanh tươi phủ đầy những giàn nho xinh đẹp; những cung điện và lâu đài ẩn hiện giữa những hàng cây cao ngạo trong rừng; nàng nghe thấy tiếng chim hót, và những tia nắng mặt trời mạnh đến nỗi nàng thường xuyên phải lặn xuống nước để làm mát khuôn mặt nóng bừng của mình.
Trong một con lạch hẹp, nàng tìm thấy cả một đám trẻ con loài người, trần truồng, đang nô đùa trong nước; nàng muốn chơi với chúng, nhưng chúng sợ hãi bỏ chạy; và rồi một con vật nhỏ màu đen đến bên bờ nước; đó là một con chó, nhưng nàng không biết, vì nàng chưa bao giờ nhìn thấy chó. Con vật này sủa nàng một cách khủng khiếp đến nỗi nàng sợ hãi, vội vã quay trở lại biển khơi. Nhưng nàng nói rằng nàng sẽ không bao giờ quên khu rừng xinh đẹp, những ngọn đồi xanh, và những đứa trẻ đáng yêu có thể bơi trong nước, mặc dù chúng không có đuôi cá.
Người chị thứ tư nhút nhát hơn; nàng ở lại giữa biển khơi, nhưng nàng nói rằng ở đó cũng đẹp như ở gần đất liền. Nàng có thể nhìn thấy xa hàng dặm xung quanh mình, và bầu trời phía trên trông như một cái chuông bằng kính. Nàng đã nhìn thấy những con tàu, nhưng ở khoảng cách xa đến nỗi chúng trông như những con chim mòng biển. Những con cá heo nô đùa trên sóng, và những con cá voi lớn phun nước từ lỗ mũi của chúng lên đến nỗi dường như có hàng trăm vòi phun nước đang hoạt động ở mọi hướng.
Sinh nhật của người chị thứ năm rơi vào mùa đông; vì vậy khi đến lượt mình, nàng đã thấy những gì mà những người khác chưa từng thấy trong lần đầu tiên họ đi lên. Biển trông hoàn toàn xanh lục, và những tảng băng lớn trôi nổi xung quanh, mỗi tảng giống như một viên ngọc trai, nàng nói, nhưng lớn hơn và cao hơn những nhà thờ do con người xây dựng. Chúng có những hình dạng kỳ lạ nhất, và lấp lánh như kim cương. Nàng đã ngồi lên một trong những tảng băng lớn nhất, để gió đùa nghịch mái tóc dài của mình, và nàng nhận thấy rằng tất cả các con tàu đều đi qua rất nhanh, và lái tránh xa tảng băng nhất có thể, như thể chúng sợ nó.
Đến tối, khi mặt trời lặn, những đám mây đen bao phủ bầu trời, sấm sét vang rền và chớp giật liên hồi, ánh sáng đỏ rực chiếu lên những tảng băng trôi đang chao đảo, bập bềnh trên mặt biển động. Trên tất cả các con tàu, người ta sợ hãi run rẩy cuộn buồm lại, trong khi nàng bình thản ngồi trên tảng băng trôi, ngắm nhìn những tia chớp xanh lè réo những vệt dài xuống biển.
Khi các chị em lần đầu được phép ngoi lên mặt nước, mỗi người đều vui thích với những cảnh đẹp mới lạ mà họ nhìn thấy; nhưng bây giờ, khi đã là những cô gái lớn, họ có thể đi bất cứ khi nào họ muốn, và họ đã không còn mấy hào hứng nữa. Các nàng ước gì mình được trở lại dưới nước, và sau một tháng trôi qua, các nàng nói rằng ở dưới đáy biển đẹp hơn nhiều, và ở nhà thì dễ chịu hơn.
Tuy nhiên, thường vào những buổi chiều tối, năm chị em lại khoác tay nhau, và cùng ngoi lên mặt nước, xếp thành một hàng. Các nàng có giọng hát hay hơn bất kỳ người nào; và trước khi có bão, và khi họ đoán rằng một con tàu sắp bị đắm, các nàng bơi trước con tàu, và hát những bài ca ngọt ngào về những điều thú vị ở dưới đáy biển sâu, và cầu xin các thủy thủ đừng sợ hãi nếu họ chìm xuống đáy.
Nhưng các thủy thủ không thể hiểu được bài hát, họ cho đó là tiếng gào thét của cơn bão. Và những điều này sẽ không bao giờ trở nên đẹp đẽ đối với họ; vì nếu con tàu chìm, những người đàn ông sẽ bị chết đuối, và chỉ có xác chết của họ mới đến được cung điện của Vua Biển.
Khi các chị tay trong tay ngoi lên mặt nước theo cách này, người em út của họ sẽ đứng một mình, nhìn theo, chỉ chực khóc, nhưng các nàng tiên cá không có nước mắt, và vì vậy họ càng đau khổ hơn.
"Ôi, giá như mình mười lăm tuổi," nàng nói: "Mình biết rằng mình sẽ yêu thế giới trên đó, và tất cả những người sống ở đó."
Cuối cùng, nàng cũng tròn mười lăm tuổi.
"Nào, bây giờ cháu đã lớn rồi," bà mệnh phụ độc thân, bà ngoại của nàng nói; "vậy cháu phải để bà trang điểm cho cháu giống như các chị của cháu;" và bà đặt một vòng hoa huệ trắng lên tóc nàng, mỗi cánh hoa là một nửa viên ngọc trai. Sau đó, bà lão ra lệnh cho tám con hàu lớn bám vào đuôi của công chúa để thể hiện địa vị cao quý của nàng.
"Nhưng chúng làm con đau quá," nàng tiên cá bé nhỏ nói.
Bà lão đáp: "Muốn đẹp thì phải chịu đau chứ."
Ôi, nàng vui lòng biết bao nếu được rũ bỏ tất cả sự lộng lẫy này, và gạt sang một bên vòng hoa nặng trĩu! Những bông hoa đỏ trong khu vườn của riêng nàng sẽ hợp với nàng hơn nhiều, nhưng nàng không thể làm gì khác được: vì vậy nàng nói, "Vĩnh biệt," và nhẹ nhàng như một cái bong bóng nổi lên mặt nước.
Mặt trời vừa lặn khi nàng ngẩng đầu lên khỏi sóng nước; nhưng những đám mây được nhuộm màu đỏ thẫm và vàng, và qua ánh hoàng hôn lung linh, sao Hôm tỏa sáng với tất cả vẻ đẹp của nó. Biển lặng, không khí dịu mát và trong lành.
Một con tàu lớn, ba cột buồm, nằm im lìm trên mặt nước, chỉ giương một cánh buồm; vì không một ngọn gió nào thổi, và các thủy thủ ngồi không trên boong tàu hoặc giữa các dây buồm. Có tiếng nhạc và tiếng hát trên tàu; và, khi bóng tối buông xuống, hàng trăm chiếc đèn lồng đủ màu được thắp sáng, như thể cờ của tất cả các quốc gia đang tung bay trong không khí.
Nàng tiên cá bé nhỏ bơi đến gần cửa sổ cabin; và thỉnh thoảng, khi sóng nâng nàng lên, nàng có thể nhìn vào qua những ô cửa kính trong suốt, và thấy rất nhiều người ăn mặc sang trọng ở bên trong. Trong số họ có một hoàng tử trẻ, người đẹp nhất trong tất cả, với đôi mắt đen to; chàng mười sáu tuổi, và sinh nhật của chàng đang được tổ chức rất linh đình.
Các thủy thủ đang nhảy múa trên boong tàu, nhưng khi hoàng tử bước ra khỏi cabin, hơn một trăm quả pháo hoa bay vút lên không trung, làm sáng rực như ban ngày. Nàng tiên cá bé nhỏ giật mình đến nỗi lặn xuống dưới nước; và khi nàng lại ngẩng đầu lên, dường như tất cả các vì sao trên trời đang rơi xuống xung quanh nàng, nàng chưa bao giờ nhìn thấy pháo hoa như vậy trước đây. Những mặt trời lớn phun lửa tung tóe, những tia lửa lộng lẫy như đàn đom đóm bay lượn trong không gian xanh thẳm, và mọi thứ đều được phản chiếu trên mặt biển trong veo, phẳng lặng bên dưới. Con tàu tự nó được chiếu sáng rực rỡ đến nỗi tất cả mọi người, và ngay cả sợi dây thừng nhỏ nhất, cũng có thể được nhìn thấy một cách rõ ràng.
Và trông hoàng tử trẻ mới tuấn tú làm sao, khi chàng bắt tay tất cả những người có mặt và mỉm cười với họ, trong khi tiếng nhạc vang vọng trong không khí đêm trong lành.
Đã rất muộn; nhưng nàng tiên cá bé nhỏ không thể rời mắt khỏi con tàu, hay khỏi vị hoàng tử xinh đẹp. Những chiếc đèn lồng màu đã được dập tắt, không còn quả pháo hoa nào bay lên không trung, và tiếng đại bác đã ngừng bắn; nhưng biển trở nên xao động, và một âm thanh rên rỉ, gầm gừ có thể nghe thấy từ dưới những con sóng: tuy nhiên, nàng tiên cá bé nhỏ vẫn ở lại bên cửa sổ cabin, bập bềnh trên mặt nước, giúp nàng có thể nhìn vào trong.
Một lúc sau, những cánh buồm nhanh chóng được giương lên, và con tàu cao quý tiếp tục hành trình của mình; nhưng chẳng bao lâu sau, sóng dâng cao hơn, những đám mây đen kịt che kín bầu trời, và sét lóe lên ở phía xa. Một cơn bão khủng khiếp đang đến gần; một lần nữa, những cánh buồm được cuộn lại, và con tàu lớn lao đi trên mặt biển dữ dội. Sóng dâng cao như núi, như thể chúng muốn vượt qua cả cột buồm; nhưng con tàu lặn xuống như một con thiên nga giữa chúng, rồi lại vươn lên trên những ngọn sóng cao ngất, tung bọt trắng xóa.
Đối với nàng tiên cá bé nhỏ, đây dường như là một trò chơi thú vị; nhưng không phải vậy đối với các thủy thủ. Cuối cùng, con tàu rên rỉ và kêu cọt kẹt; những tấm ván dày bung ra dưới sự quất của biển khi nó tràn qua boong tàu; cột buồm chính gãy đôi như một cây sậy; con tàu nghiêng hẳn sang một bên; và nước ồ ạt tràn vào.
Nàng tiên cá bé nhỏ giờ đây nhận ra rằng thủy thủ đoàn đang gặp nguy hiểm; ngay cả chính nàng cũng phải cẩn thận để tránh những thanh gỗ và ván của con tàu đắm đang trôi dạt trên mặt nước. Có lúc trời tối đen như mực đến nỗi nàng không thể nhìn thấy một vật gì, nhưng một tia chớp lóe lên đã soi rõ toàn bộ cảnh tượng; nàng có thể nhìn thấy tất cả mọi người đã từng ở trên tàu ngoại trừ hoàng tử; khi con tàu vỡ tan, nàng đã thấy chàng chìm xuống những con sóng sâu, và nàng vui mừng, vì nàng nghĩ rằng bây giờ chàng sẽ ở cùng mình; và rồi nàng nhớ ra rằng con người không thể sống dưới nước, vì vậy khi chàng xuống đến cung điện của cha nàng thì chàng sẽ hoàn toàn chết.
Nhưng chàng không được chết. Vì vậy, nàng bơi lội giữa những thanh gỗ và ván tàu đang rải rác trên mặt biển, quên rằng chúng có thể nghiền nát nàng thành từng mảnh. Rồi nàng lặn sâu xuống dưới làn nước tối tăm, trồi lên rồi lại ngụp xuống theo những con sóng, cho đến khi cuối cùng nàng tìm được hoàng tử trẻ, người đang nhanh chóng mất đi khả năng bơi lội trong cơn biển động đó. Chân tay chàng rã rời, đôi mắt xinh đẹp của chàng nhắm nghiền, và chàng sẽ chết nếu không có nàng tiên cá bé nhỏ đến giúp đỡ. Nàng giữ đầu chàng trên mặt nước, và để mặc cho sóng đưa họ đi bất cứ đâu.
Đến sáng, cơn bão đã ngớt; nhưng không một mảnh vỡ nào của con tàu còn sót lại. Mặt trời mọc lên đỏ rực và chói lọi từ mặt nước, và những tia nắng ấy đã làm cho đôi má của hoàng tử hồng hào trở lại; nhưng đôi mắt chàng vẫn nhắm nghiền. Nàng tiên cá hôn lên vầng trán cao, mịn màng của chàng, và vuốt ngược mái tóc ướt của chàng; chàng đối với nàng giống như bức tượng cẩm thạch trong khu vườn nhỏ của nàng, và nàng lại hôn chàng, và ước gì chàng có thể sống.
Chẳng bao lâu, họ nhìn thấy đất liền; nàng thấy những ngọn núi xanh cao chót vót, trên đó tuyết trắng phủ kín như thể một đàn thiên nga đang nằm trên đó. Gần bờ biển là những khu rừng xanh xinh đẹp, và ngay bên cạnh là một tòa nhà lớn, nàng không biết đó là một nhà thờ hay một tu viện. Những cây cam và cây thanh yên mọc trong vườn, và trước cửa là những cây cọ cao vút. Biển ở đây tạo thành một vịnh nhỏ, nước trong đó hoàn toàn tĩnh lặng, nhưng rất sâu; vì vậy nàng bơi cùng với vị hoàng tử tuấn tú đến bãi biển, nơi được bao phủ bởi cát trắng mịn, và ở đó nàng đặt chàng nằm dưới ánh nắng ấm áp, cẩn thận nâng đầu chàng cao hơn thân người.
Rồi tiếng chuông vang lên trong tòa nhà lớn màu trắng, và một số cô gái trẻ bước ra vườn. Nàng tiên cá bé nhỏ bơi ra xa hơn khỏi bờ và nấp mình giữa những tảng đá cao nhô lên khỏi mặt nước; rồi nàng dùng bọt biển che đầu và cổ để không ai nhìn thấy khuôn mặt nhỏ bé của mình, và theo dõi xem điều gì sẽ xảy ra với vị hoàng tử tội nghiệp.
Nàng không phải đợi lâu trước khi thấy một cô gái trẻ đến gần nơi chàng nằm. Cô gái có vẻ sợ hãi lúc đầu, nhưng chỉ trong chốc lát; rồi cô gọi thêm nhiều người đến, và nàng tiên cá thấy hoàng tử tỉnh lại, và mỉm cười với những người đứng quanh chàng. Nhưng chàng không mỉm cười với nàng; chàng không biết rằng nàng đã cứu mình. Điều này làm nàng rất buồn, và khi chàng được đưa vào tòa nhà lớn, nàng buồn bã lặn xuống nước, và trở về lâu đài của cha mình.
Nàng vốn đã luôn im lặng và trầm tư, và bây giờ nàng còn như vậy hơn bao giờ hết. Các chị hỏi nàng đã thấy gì trong chuyến đi đầu tiên lên mặt nước; nhưng nàng không nói gì với họ.
Nhiều buổi tối và buổi sáng, nàng lại ngoi lên nơi nàng đã rời bỏ hoàng tử. Nàng thấy trái cây trong vườn chín rồi được hái, tuyết trên đỉnh núi tan chảy; nhưng nàng không bao giờ gặp lại hoàng tử, và vì vậy nàng trở về nhà, luôn buồn bã hơn trước. Niềm an ủi duy nhất của nàng là ngồi trong khu vườn nhỏ của riêng mình, và ôm lấy bức tượng cẩm thạch xinh đẹp giống như hoàng tử; nhưng nàng đã bỏ bê việc chăm sóc những bông hoa của mình, và chúng mọc um tùm khắp lối đi, những chiếc lá và thân dài của chúng quấn quanh cành cây, khiến cả khu vườn trở nên tối tăm và u ám.
Cuối cùng, nàng không thể chịu đựng được nữa, và kể hết mọi chuyện cho một trong các chị của mình. Rồi những người khác cũng biết được bí mật, và chẳng bao lâu sau, chuyện đến tai hai nàng tiên cá khác, mà một người bạn thân của họ tình cờ biết hoàng tử là ai. Nàng tiên cá này cũng đã nhìn thấy lễ hội trên tàu, và nàng kể cho họ nghe hoàng tử đến từ đâu, và cung điện của chàng ở nơi nào.
"Đến đây nào, em gái nhỏ," các nàng công chúa khác nói; rồi họ khoác tay nhau và cùng ngoi lên mặt nước thành một hàng dài, gần nơi họ biết cung điện của hoàng tử tọa lạc.
Cung điện được xây bằng đá vàng sáng bóng, với những bậc thềm cẩm thạch dài, một trong số đó dẫn thẳng xuống biển. Những mái vòm mạ vàng lộng lẫy nhô lên trên mái nhà, và giữa những cây cột bao quanh toàn bộ tòa nhà là những bức tượng cẩm thạch sống động như thật. Qua lớp kính pha lê trong suốt của những ô cửa sổ cao, có thể nhìn thấy những căn phòng sang trọng, với rèm lụa đắt tiền và những tấm thảm thêu treo tường; trong khi các bức tường được phủ đầy những bức tranh tuyệt đẹp mà ai nhìn cũng thấy thích thú. Ở giữa phòng khách lớn nhất, một đài phun nước phun những tia nước lấp lánh lên cao tận mái vòm kính trên trần nhà, qua đó ánh mặt trời chiếu xuống mặt nước và những loài cây xinh đẹp mọc quanh bể phun.
Bây giờ nàng đã biết chàng sống ở đâu, nàng dành nhiều buổi tối và nhiều đêm trên mặt nước gần cung điện. Nàng bơi gần bờ hơn bất kỳ ai trong số các chị dám làm; thật vậy, có lần nàng còn đi hẳn vào con lạch hẹp dưới ban công cẩm thạch, nơi đổ bóng rộng xuống mặt nước. Ở đây nàng sẽ ngồi và ngắm nhìn hoàng tử trẻ, người nghĩ rằng mình hoàn toàn cô đơn dưới ánh trăng sáng.
Nàng thấy chàng nhiều lần vào buổi tối đi thuyền dạo chơi trên một chiếc thuyền xinh xắn, với tiếng nhạc réo rắt và cờ bay phấp phới. Nàng hé nhìn từ giữa những đám sậy xanh, và nếu gió cuốn lấy tấm mạng che mặt dài màu trắng bạc của nàng, những người nhìn thấy đều tin đó là một con thiên nga đang dang rộng đôi cánh.
Nhiều đêm nữa, khi những người đánh cá, với những ngọn đuốc của họ, ra khơi, nàng nghe họ kể rất nhiều điều tốt đẹp về những việc làm của hoàng tử trẻ, đến nỗi nàng vui mừng vì đã cứu sống chàng khi chàng bị sóng đánh dạt, nửa sống nửa chết. Và nàng nhớ rằng đầu chàng đã tựa vào ngực nàng, và nàng đã hôn chàng nồng nhiệt biết bao; nhưng chàng không biết gì về tất cả những điều này, và thậm chí không thể mơ về nàng.
Nàng ngày càng yêu mến con người, và ngày càng ao ước được đi lang thang cùng những người mà thế giới của họ dường như rộng lớn hơn thế giới của nàng rất nhiều. Họ có thể bay qua biển trên những con tàu, và leo lên những ngọn đồi cao xa tít trên mây; và những vùng đất mà họ sở hữu, những khu rừng và cánh đồng của họ, trải dài xa tít ngoài tầm mắt của nàng.
Có quá nhiều điều nàng muốn biết, và các chị của nàng không thể trả lời hết tất cả các câu hỏi của nàng. Sau đó, nàng tìm đến bà ngoại già của mình, người biết tất cả về thế giới trên cao, mà bà rất đúng khi gọi là những vùng đất trên biển.
Nàng tiên cá bé nhỏ hỏi: "Nếu con người không bị chết đuối, họ có thể sống mãi mãi không? Họ có bao giờ chết như chúng ta ở dưới biển không ạ?"
Bà lão đáp: "Có chứ, họ cũng phải chết, và tuổi thọ của họ thậm chí còn ngắn hơn chúng ta. Chúng ta đôi khi sống đến ba trăm năm, nhưng khi chúng ta không còn tồn tại ở đây, chúng ta chỉ trở thành bọt trên mặt nước, và chúng ta thậm chí không có một ngôi mộ dưới này cho những người chúng ta yêu thương. Chúng ta không có linh hồn bất tử, chúng ta sẽ không bao giờ sống lại; mà giống như đám rong biển xanh kia, một khi đã bị cắt đi, chúng ta sẽ không bao giờ tươi tốt trở lại được nữa. Ngược lại, con người có một linh hồn sống mãi mãi, sống sau khi cơ thể đã biến thành cát bụi. Nó bay lên qua không khí trong lành, tinh khiết, vượt lên trên những vì sao lấp lánh. Cũng như chúng ta ngoi lên khỏi mặt nước và ngắm nhìn tất cả các vùng đất trên trái đất, thì họ cũng bay lên những vùng đất vinh quang, xa lạ mà chúng ta sẽ không bao giờ nhìn thấy."
"Tại sao chúng ta không có linh hồn bất tử ạ?" nàng tiên cá bé nhỏ buồn bã hỏi; "Con sẵn lòng đánh đổi tất cả hàng trăm năm mà con có để sống, chỉ để được làm người trong một ngày, và có hy vọng được biết đến hạnh phúc của thế giới vinh quang trên các vì sao đó."
"Cháu đừng nghĩ đến chuyện đó," bà lão nói, "chúng ta cảm thấy mình hạnh phúc và sung sướng hơn loài người nhiều."
"Vậy là con sẽ chết," nàng tiên cá bé nhỏ nói, "và như bọt biển, con sẽ bị cuốn đi, không bao giờ còn được nghe tiếng sóng nhạc, hay nhìn thấy những bông hoa xinh đẹp và mặt trời đỏ rực nữa. Có điều gì con có thể làm để có được một linh hồn bất tử không ạ?"
Bà lão nói: "Không, trừ phi có một người đàn ông yêu cháu tha thiết, yêu cháu hơn cả cha mẹ mình; và nếu tất cả suy nghĩ và tình yêu của anh ta đều dành cho cháu, và vị tu sĩ đặt tay phải của anh ta vào tay cháu, và anh ta hứa sẽ chung thủy với cháu ở đời này và cả đời sau, thì linh hồn của anh ta sẽ hòa vào thân thể cháu và cháu sẽ có được một phần hạnh phúc tương lai của loài người. Anh ta sẽ cho cháu một linh hồn và vẫn giữ được linh hồn của mình; nhưng điều này không bao giờ có thể xảy ra. Cái đuôi cá của cháu, thứ mà chúng ta ở đây cho là rất đẹp, thì trên mặt đất người ta lại cho là xấu xí; họ chẳng biết gì hơn, và họ nghĩ cần phải có hai cái chống vững chắc, mà họ gọi là chân, để trông cho đẹp."
Rồi nàng tiên cá bé nhỏ thở dài, và buồn bã nhìn chiếc đuôi cá của mình.
Bà lão nói: "Chúng ta hãy vui vẻ lên, và tung tăng nhảy múa trong suốt ba trăm năm mà chúng ta được sống, thực sự là đã quá đủ dài rồi; sau đó chúng ta có thể nghỉ ngơi một cách thoải mái hơn. Tối nay chúng ta sẽ có một buổi dạ hội hoàng gia."
Đó là một trong những cảnh tượng lộng lẫy mà chúng ta không bao giờ có thể nhìn thấy trên trái đất. Tường và trần của phòng khiêu vũ lớn được làm bằng pha lê dày nhưng trong suốt. Hàng trăm vỏ sò khổng lồ, một số màu đỏ sẫm, một số khác màu xanh lá cây, được xếp thành hàng hai bên, bên trong có những ngọn lửa xanh dương chiếu sáng khắp phòng khiêu vũ và xuyên qua các bức tường, khiến cho cả vùng biển xung quanh cũng được chiếu sáng. Vô số loài cá, lớn và nhỏ, bơi qua những bức tường pha lê; trên một số con, vảy cá lấp lánh màu tím rực rỡ, và trên những con khác, chúng sáng như bạc và vàng.
Qua các sảnh đường là một dòng suối rộng chảy, và trong đó, các chàng tiên cá và các nàng tiên cá nhảy múa theo tiếng hát ngọt ngào của chính họ. Không ai trên trái đất có giọng hát đáng yêu như của họ.
Nàng tiên cá bé nhỏ hát hay hơn tất cả bọn họ. Cả triều đình vỗ tay và vẫy đuôi tán thưởng nàng; và trong một khoảnh khắc, trái tim nàng cảm thấy thật vui vẻ, vì nàng biết mình có giọng hát hay nhất trên trái đất hay dưới biển. Nhưng chẳng bao lâu sau, nàng lại nghĩ về thế giới trên cao, vì nàng không thể quên được vị hoàng tử quyến rũ, cũng như nỗi buồn vì không có linh hồn bất tử như chàng; do đó, nàng lặng lẽ lẻn ra khỏi cung điện của cha mình, và trong khi mọi thứ bên trong đều vui vẻ và ca hát, nàng ngồi trong khu vườn nhỏ của riêng mình, buồn bã và cô đơn.
Rồi nàng nghe thấy tiếng tù và vang vọng qua làn nước, và nghĩ: "Chắc chắn chàng đang đi thuyền ở trên đó, người mà những mong ước của mình phụ thuộc vào, và trong tay người mà mình muốn đặt hạnh phúc của cuộc đời mình. Mình sẽ liều tất cả vì chàng, và để giành được một linh hồn bất tử, trong khi các chị mình đang nhảy múa trong cung điện của cha, mình sẽ đến gặp mụ phù thủy biển, người mà mình luôn rất sợ hãi, nhưng mụ có thể cho mình lời khuyên và sự giúp đỡ."
Và rồi nàng tiên cá bé nhỏ rời khỏi khu vườn của mình, và đi theo con đường dẫn đến những xoáy nước sủi bọt, nơi mụ phù thủy sống. Nàng chưa bao giờ đi con đường đó trước đây: không có hoa hay cỏ mọc ở đó; chỉ có một vùng đất cát trơ trụi, xám xịt trải dài đến xoáy nước, nơi nước, giống như những bánh xe cối xay đang sủi bọt, xoáy tròn mọi thứ mà nó tóm được, và ném chúng xuống vực sâu không đáy.
Để đến được lãnh địa của mụ phù thủy biển, nàng tiên cá bé nhỏ buộc phải đi qua giữa những xoáy nước nghiền nát này; và một đoạn đường dài duy nhất lại nằm ngay trên một vùng bùn sủi bọt ấm áp, được mụ phù thủy gọi là bãi lầy than bùn của mụ.
Phía sau đó là nhà của mụ, nằm giữa một khu rừng kỳ lạ, trong đó tất cả cây cối và hoa lá đều là những con polyp, nửa động vật nửa thực vật; chúng trông giống như những con rắn có hàng trăm cái đầu mọc lên từ mặt đất. Cành của chúng là những cánh tay dài nhớp nháp, với những ngón tay như những con giun linh hoạt, di chuyển từng chi một từ gốc đến ngọn. Tất cả những gì có thể chạm tới trong biển, chúng đều tóm lấy, và giữ chặt, để nó không bao giờ thoát khỏi nanh vuốt của chúng.
Nàng tiên cá bé nhỏ sợ hãi đến nỗi đứng sững lại, tim đập thình thịch vì sợ hãi, và nàng đã suýt nữa quay trở lại; nhưng nàng nghĩ đến hoàng tử, và đến linh hồn con người mà nàng khao khát, và lòng can đảm của nàng đã trở lại. Nàng búi mái tóc dài óng ả quanh đầu, để lũ polyp không tóm được. Nàng chắp tay trước ngực, rồi lao tới như một con cá bắn qua làn nước, giữa những cánh tay và ngón tay mềm dẻo của lũ polyp xấu xí đang vươn ra hai bên nàng. Nàng thấy mỗi con đều đang giữ chặt trong những cánh tay nhỏ bé của mình một thứ gì đó mà nó đã tóm được, chặt như những vòng kẹp sắt.
Những bộ xương trắng của những người đã bỏ mạng trên biển và chìm xuống đáy sâu, xương của các loài vật trên cạn, mái chèo, bánh lái, và những chiếc rương tàu đều bị những cánh tay bám riết của chúng giữ chặt; thậm chí có cả một nàng tiên cá nhỏ bị chúng bắt và siết cổ; và điều này dường như là kinh khủng nhất đối với nàng công chúa bé nhỏ.
Bây giờ nàng đến một khoảng đất lầy lội trong rừng, nơi những con rắn nước to béo đang lăn lộn trong bùn, để lộ những thân hình xấu xí, màu xám xịt của chúng. Giữa nơi này là một ngôi nhà, được xây bằng xương của những người bị đắm tàu. Mụ phù thủy biển ngồi đó, cho một con cóc ăn từ miệng mình, giống như người ta đôi khi cho chim hoàng yến ăn một miếng đường. Mụ gọi những con rắn nước xấu xí là những chú gà con của mình, và để chúng bò lổm ngổm trên ngực mụ.
"Ta biết ngươi muốn gì," mụ phù thủy biển nói; "thật là ngu ngốc, nhưng ngươi sẽ được như ý, và nó sẽ mang lại cho ngươi nỗi buồn, công chúa xinh đẹp của ta. Ngươi muốn thoát khỏi cái đuôi cá của mình, và có hai cái chống thay thế, giống như con người trên trái đất, để hoàng tử trẻ có thể yêu ngươi, và để ngươi có thể có một linh hồn bất tử."
Rồi mụ phù thủy cười một cách ghê tởm và to đến nỗi con cóc và lũ rắn rơi xuống đất, nằm đó quằn quại.
"Ngươi đến vừa kịp lúc," mụ phù thủy nói; "vì sau khi mặt trời mọc ngày mai, ta sẽ không thể giúp ngươi cho đến cuối năm sau. Ta sẽ chuẩn bị một liều thuốc cho ngươi, ngươi phải bơi vào bờ với nó trước khi mặt trời mọc ngày mai, ngồi xuống bờ và uống nó. Đuôi của ngươi sau đó sẽ biến mất, và co lại thành thứ mà loài người gọi là chân, và ngươi sẽ cảm thấy đau đớn vô cùng, như thể một thanh kiếm đâm xuyên qua người ngươi. Nhưng tất cả những ai nhìn thấy ngươi sẽ nói rằng ngươi là người đẹp nhất mà họ từng thấy. Ngươi vẫn sẽ có dáng đi uyển chuyển như lướt, và không vũ công nào có thể bước nhẹ nhàng như vậy; nhưng mỗi bước đi, ngươi sẽ cảm thấy như đang đi trên những con dao sắc, và máu sẽ chảy ra. Nếu ngươi chịu đựng được tất cả những điều này, ta sẽ giúp ngươi."
"Vâng, con sẽ chịu đựng," nàng công chúa bé nhỏ nói bằng giọng run rẩy, khi nghĩ đến hoàng tử và linh hồn bất tử.
"Nhưng hãy suy nghĩ lại," mụ phù thủy nói; "vì một khi hình dạng của ngươi đã trở thành người, ngươi không thể nào là tiên cá được nữa. Ngươi sẽ không bao giờ trở lại qua làn nước để gặp các chị, hay đến cung điện của cha ngươi nữa; và nếu ngươi không giành được tình yêu của hoàng tử, để chàng sẵn lòng quên cha mẹ vì ngươi, và yêu ngươi bằng cả tâm hồn, và cho phép tu sĩ kết nối tay hai người để các ngươi thành vợ chồng, thì ngươi sẽ không bao giờ có được linh hồn bất tử. Sáng sớm đầu tiên sau khi chàng kết hôn với người khác, trái tim ngươi sẽ tan vỡ, và ngươi sẽ trở thành bọt trên đầu ngọn sóng."
"Con sẽ làm," nàng tiên cá bé nhỏ nói, và nàng tái nhợt như người chết.
"Nhưng ta cũng phải được trả công," mụ phù thủy nói, "và đó không phải là một món hời nhỏ đâu. Ngươi có giọng hát ngọt ngào nhất trong số những người sống ở đáy biển này, và ngươi tin rằng ngươi cũng sẽ có thể quyến rũ hoàng tử bằng giọng hát đó, nhưng giọng hát này ngươi phải đưa cho ta; thứ tốt nhất mà ngươi sở hữu, ta sẽ lấy để đổi lấy liều thuốc của ta. Máu của chính ta phải được hòa vào đó, để nó sắc như gươm hai lưỡi."
"Nhưng nếu người lấy đi giọng hát của con," nàng tiên cá bé nhỏ nói, "thì con còn lại gì?"
"Hình dáng xinh đẹp của ngươi, dáng đi duyên dáng của ngươi, và đôi mắt biểu cảm của ngươi; chắc chắn với những thứ này ngươi có thể trói buộc trái tim một người đàn ông. Nào, ngươi đã mất hết can đảm rồi sao? Hãy đưa cái lưỡi nhỏ của ngươi ra để ta cắt nó làm tiền công; sau đó ngươi sẽ có được liều thuốc mạnh mẽ."
"Cứ như vậy đi," nàng tiên cá bé nhỏ nói.
Sau đó, mụ phù thủy đặt cái vạc của mình lên lửa, để chuẩn bị thuốc thần. "Sạch sẽ là một điều tốt," mụ nói, cọ rửa cái vạc bằng những con rắn mà mụ đã buộc lại thành một búi lớn; sau đó mụ tự đâm vào ngực mình, và để máu đen nhỏ giọt vào đó. Hơi nước bốc lên tạo thành những hình thù khủng khiếp đến nỗi không ai có thể nhìn mà không sợ hãi. Mỗi lúc, mụ phù thủy lại ném một thứ gì đó khác vào vạc, và khi nó bắt đầu sôi, âm thanh giống như tiếng khóc của một con cá sấu. Cuối cùng, khi thuốc thần đã sẵn sàng, nó trông như nước trong nhất.
"Đây là của ngươi," mụ phù thủy nói. Rồi mụ cắt lưỡi của nàng tiên cá, khiến nàng trở nên câm lặng, và sẽ không bao giờ nói hay hát được nữa.
"Nếu lũ polyp tóm lấy ngươi khi ngươi trở về qua rừng," mụ phù thủy nói, "hãy ném vài giọt thuốc lên chúng, và những ngón tay của chúng sẽ bị xé thành hàng ngàn mảnh." Nhưng nàng tiên cá bé nhỏ không cần phải làm điều này, vì lũ polyp lùi lại vì kinh hoàng khi nhìn thấy liều thuốc lấp lánh, chiếu sáng trong tay nàng như một ngôi sao nhấp nháy.
Vì vậy, nàng nhanh chóng đi qua khu rừng và đầm lầy, và giữa những xoáy nước cuồn cuộn.
Nàng thấy rằng trong cung điện của cha mình, những ngọn đuốc trong phòng khiêu vũ đã tắt, và tất cả mọi người bên trong đều đang ngủ; nhưng nàng không dám vào gặp họ, vì bây giờ nàng đã câm và sắp rời bỏ họ mãi mãi, nàng cảm thấy như trái tim mình sắp vỡ tung. Nàng lẻn vào vườn, hái một bông hoa từ luống hoa của mỗi người chị, hôn tay mình một ngàn lần về phía cung điện, rồi trồi lên qua làn nước xanh thẳm.
Mặt trời chưa mọc khi nàng nhìn thấy cung điện của hoàng tử, và đến gần những bậc thềm cẩm thạch tuyệt đẹp, nhưng mặt trăng vẫn chiếu sáng trong trẻo. Rồi nàng tiên cá bé nhỏ uống liều thuốc thần, và dường như một thanh kiếm hai lưỡi đâm xuyên qua cơ thể mỏng manh của nàng: nàng ngất đi, và nằm đó như người chết.
Khi mặt trời mọc và chiếu sáng trên biển, nàng tỉnh lại, và cảm thấy một cơn đau nhói; nhưng ngay trước mặt nàng là vị hoàng tử trẻ tuấn tú. Chàng nhìn chằm chằm vào nàng bằng đôi mắt đen láy của mình một cách tha thiết đến nỗi nàng phải cúi đầu xuống, và rồi nhận ra rằng chiếc đuôi cá của mình đã biến mất, và nàng có một đôi chân trắng nõn và đôi bàn chân nhỏ xinh như bất kỳ thiếu nữ nào; nhưng nàng không có quần áo, vì vậy nàng dùng mái tóc dài, dày của mình để che thân.
Hoàng tử hỏi nàng là ai, và nàng đến từ đâu, và nàng nhìn chàng một cách dịu dàng và buồn bã bằng đôi mắt xanh thẳm của mình; nhưng nàng không thể nói. Mỗi bước đi của nàng đều như lời mụ phù thủy đã nói, nàng cảm thấy như đang đi trên đầu mũi kim hoặc những con dao sắc; nhưng nàng sẵn lòng chịu đựng, và bước đi nhẹ nhàng bên cạnh hoàng tử như một chiếc bong bóng xà phòng, đến nỗi chàng và tất cả những ai nhìn thấy nàng đều kinh ngạc trước những cử động uyển chuyển, duyên dáng của nàng.
Chẳng bao lâu sau, nàng được mặc những bộ áo choàng lộng lẫy bằng lụa và sa tanh, và là sinh vật xinh đẹp nhất trong cung điện; nhưng nàng câm, và không thể nói hay hát. Những nữ nô lệ xinh đẹp, mặc đồ lụa và vàng, bước ra và hát trước mặt hoàng tử và cha mẹ hoàng gia của chàng: một người hát hay hơn tất cả những người khác, và hoàng tử vỗ tay và mỉm cười với cô ấy.
Điều này làm nàng tiên cá bé nhỏ rất đau buồn; nàng biết mình từng có thể hát hay hơn nhiều, và nàng nghĩ, "Ôi, giá như chàng biết điều đó! Mình đã từ bỏ giọng hát của mình mãi mãi, để được ở bên chàng."
Tiếp theo, các nữ nô lệ biểu diễn những điệu múa đẹp như tiên, theo tiếng nhạc du dương. Rồi nàng tiên cá bé nhỏ giơ đôi tay trắng ngần của mình lên, đứng trên đầu ngón chân, và lướt trên sàn nhà, và nhảy múa một cách mà chưa ai từng làm được. Mỗi khoảnh khắc, vẻ đẹp của nàng càng lộ rõ, và đôi mắt biểu cảm của nàng càng trực tiếp chạm đến trái tim hơn cả những bài hát của các nữ nô lệ.
Mọi người đều bị mê hoặc, đặc biệt là hoàng tử, người gọi nàng là đứa trẻ câm bé bỏng mà chàng tìm thấy; và nàng lại vui vẻ nhảy múa để làm vui lòng chàng, dù mỗi lần chân chạm sàn, nàng đều cảm thấy như đang đi trên những lưỡi dao sắc. Hoàng tử nói rằng nàng sẽ luôn ở bên chàng, và nàng được phép ngủ trước cửa phòng chàng, trên một chiếc đệm nhung.
Chàng cho may cho nàng một bộ trang phục của tiểu đồng, để nàng có thể cùng chàng cưỡi ngựa. Họ cùng nhau cưỡi ngựa qua những khu rừng thơm ngát, nơi những cành cây xanh chạm vào vai họ, và những chú chim nhỏ hót líu lo giữa những chiếc lá tươi. Nàng cùng hoàng tử leo lên đỉnh những ngọn núi cao; và mặc dù đôi chân non nớt của nàng chảy máu đến nỗi ngay cả những bước chân của nàng cũng để lại dấu vết, nàng chỉ cười, và theo chàng cho đến khi họ có thể nhìn thấy những đám mây bên dưới mình trông như một đàn chim đang bay đến những vùng đất xa xôi.
Khi ở trong cung điện của hoàng tử, và khi tất cả mọi người trong nhà đều đã ngủ, nàng sẽ ra ngoài và ngồi trên những bậc thềm cẩm thạch rộng; vì việc ngâm chân trong nước biển lạnh giúp làm dịu đôi chân bỏng rát của nàng; và rồi nàng nghĩ về tất cả những người ở dưới đáy biển sâu.
Một lần trong đêm, các chị của nàng tay trong tay ngoi lên, hát những bài ca buồn bã, khi họ trôi nổi trên mặt nước. Nàng vẫy tay gọi họ, và rồi họ nhận ra nàng, và nói với nàng rằng nàng đã làm họ đau buồn biết bao. Sau đó, đêm nào họ cũng đến cùng một nơi; và một lần nàng nhìn thấy ở xa bà ngoại già của mình, người đã không lên mặt biển trong nhiều năm, và Vua Biển già, cha của nàng, với vương miện trên đầu. Họ chìa tay về phía nàng, nhưng họ không dám đến gần đất liền như các chị của nàng.
Ngày qua ngày, nàng càng yêu hoàng tử tha thiết hơn, và chàng yêu nàng như yêu một đứa trẻ nhỏ, nhưng chàng không bao giờ nghĩ đến việc cưới nàng làm vợ; tuy nhiên, nếu chàng không cưới nàng, nàng không thể có được linh hồn bất tử; và, vào buổi sáng sau khi chàng kết hôn với người khác, nàng sẽ tan thành bọt biển.
"Chẳng phải chàng yêu em nhất trong tất cả sao?" đôi mắt của nàng tiên cá bé nhỏ dường như muốn nói, khi chàng ôm nàng vào lòng, và hôn lên vầng trán xinh đẹp của nàng.
"Đúng vậy, em rất đáng yêu đối với ta," hoàng tử nói; "vì em có trái tim nhân hậu nhất, và em tận tụy với ta nhất; em giống như một thiếu nữ trẻ mà ta từng gặp, nhưng ta sẽ không bao giờ gặp lại. Ta đã ở trên một con tàu bị đắm, và sóng đánh ta dạt vào bờ gần một ngôi đền linh thiêng, nơi một số thiếu nữ trẻ thực hiện nghi lễ. Người trẻ nhất trong số họ đã tìm thấy ta trên bờ, và cứu sống ta. Ta chỉ gặp cô ấy hai lần, và cô ấy là người duy nhất trên thế giới mà ta có thể yêu; nhưng em giống cô ấy, và em gần như đã xua đuổi hình ảnh của cô ấy ra khỏi tâm trí ta. Cô ấy thuộc về ngôi đền linh thiêng, và vận may của ta đã gửi em đến cho ta thay vì cô ấy; và chúng ta sẽ không bao giờ xa nhau."
"Chao ôi, chàng không biết chính mình là người đã cứu sống chàng," nàng tiên cá bé nhỏ nghĩ. "Mình đã đưa chàng qua biển đến khu rừng nơi có ngôi đền: mình đã ngồi dưới lớp bọt biển, và theo dõi cho đến khi con người đến giúp chàng. Mình đã nhìn thấy thiếu nữ xinh đẹp mà chàng yêu hơn cả yêu mình;" và nàng tiên cá thở dài não nùng, nhưng nàng không thể rơi lệ.
"Chàng nói thiếu nữ ấy thuộc về ngôi đền linh thiêng, vì vậy cô ấy sẽ không bao giờ trở lại thế giới. Họ sẽ không gặp lại nhau nữa: trong khi mình ở bên cạnh chàng, và nhìn thấy chàng mỗi ngày. Mình sẽ chăm sóc chàng, và yêu chàng, và từ bỏ cuộc sống của mình vì chàng."
Chẳng bao lâu sau, có tin đồn rằng hoàng tử phải kết hôn, và con gái xinh đẹp của một vị vua láng giềng sẽ là vợ của chàng, vì một con tàu lộng lẫy đang được chuẩn bị. Mặc dù hoàng tử tuyên bố rằng chàng chỉ định đến thăm vị vua đó, nhưng mọi người đều cho rằng chàng thực sự đến để gặp con gái ông ta. Một đoàn tùy tùng đông đảo sẽ đi cùng chàng.
Nàng tiên cá bé nhỏ mỉm cười, và lắc đầu. Nàng biết suy nghĩ của hoàng tử rõ hơn bất kỳ ai khác.
"Ta phải đi," chàng đã nói với nàng; "Ta phải gặp công chúa xinh đẹp này; cha mẹ ta mong muốn điều đó; nhưng họ sẽ không ép buộc ta đưa nàng về làm cô dâu. Ta không thể yêu nàng; nàng không giống như thiếu nữ xinh đẹp trong ngôi đền, người mà em giống. Nếu ta buộc phải chọn một cô dâu, ta thà chọn em, cô bé câm của ta với đôi mắt biết nói ấy."
Rồi chàng hôn lên đôi môi hồng của nàng, đùa nghịch với mái tóc dài gợn sóng của nàng, và tựa đầu vào trái tim nàng, trong khi nàng mơ về hạnh phúc của con người và một linh hồn bất tử.
"Em không sợ biển chứ, cô bé câm của ta," chàng nói, khi họ đứng trên boong của con tàu cao quý sẽ đưa họ đến đất nước của vị vua láng giềng. Và rồi chàng kể cho nàng nghe về bão tố và biển lặng, về những loài cá kỳ lạ dưới đáy sâu, và về những gì những người thợ lặn đã nhìn thấy ở đó; và nàng mỉm cười trước những lời miêu tả của chàng, vì nàng biết rõ hơn bất kỳ ai về những điều kỳ diệu ở dưới đáy biển.
Dưới ánh trăng, khi tất cả mọi người trên tàu đều đã ngủ, ngoại trừ người lái tàu đang đứng ở bánh lái, nàng ngồi trên boong, nhìn xuống qua làn nước trong vắt. Nàng nghĩ rằng mình có thể nhận ra lâu đài của cha, và trên đó là bà ngoại già của nàng, với vương miện bạc trên đầu, đang nhìn qua dòng nước xiết vào sống tàu. Rồi các chị của nàng ngoi lên trên sóng, và nhìn nàng một cách buồn bã, vặn vẹo đôi tay trắng ngần của họ. Nàng vẫy tay gọi họ, và mỉm cười, và muốn nói với họ rằng nàng hạnh phúc và sung sướng biết bao; nhưng cậu bé phục vụ cabin đến gần, và khi các chị của nàng lặn xuống, cậu ta nghĩ rằng đó chỉ là bọt biển mà cậu ta nhìn thấy.
Sáng hôm sau, con tàu cập cảng một thành phố xinh đẹp thuộc về vị vua mà hoàng tử sắp đến thăm. Tiếng chuông nhà thờ vang lên, và từ những ngọn tháp cao vọng ra tiếng kèn trumpet; và binh lính, với cờ bay phấp phới và lưỡi lê sáng ngời, xếp hàng dọc theo những tảng đá mà họ đi qua. Mỗi ngày đều là một lễ hội; các buổi dạ hội và giải trí nối tiếp nhau.
Nhưng công chúa vẫn chưa xuất hiện. Người ta nói rằng nàng đang được nuôi dưỡng và giáo dục trong một tu viện, nơi nàng đang học hỏi mọi đức tính hoàng gia. Cuối cùng, nàng cũng đến.
Rồi nàng tiên cá bé nhỏ, người rất nóng lòng muốn xem liệu công chúa có thực sự xinh đẹp không, buộc phải thừa nhận rằng nàng chưa bao giờ nhìn thấy một hình ảnh hoàn hảo về sắc đẹp đến vậy. Làn da nàng trắng ngần mịn màng, và dưới hàng mi dài sẫm màu, đôi mắt xanh biếc tươi cười của nàng ánh lên vẻ chân thật và thuần khiết.
"Chính là nàng," hoàng tử nói, "người đã cứu sống ta khi ta nằm chết trên bãi biển," và chàng ôm cô dâu đỏ mặt của mình vào lòng. "Ôi, ta quá hạnh phúc," chàng nói với nàng tiên cá bé nhỏ; "những hy vọng tha thiết nhất của ta đều đã thành hiện thực. Em sẽ vui mừng cho hạnh phúc của ta; vì sự tận tụy của em đối với ta thật lớn lao và chân thành."
Nàng tiên cá bé nhỏ hôn tay chàng, và cảm thấy như trái tim mình đã tan vỡ. Buổi sáng ngày cưới của chàng sẽ mang đến cái chết cho nàng, và nàng sẽ tan thành bọt biển.
Tất cả các chuông nhà thờ đều ngân vang, và các sứ giả cưỡi ngựa đi khắp thành phố loan báo lễ đính hôn. Dầu thơm đang cháy trong những chiếc đèn bạc đắt tiền trên mỗi bàn thờ. Các vị tu sĩ vung những bình hương, trong khi cô dâu và chú rể nắm tay nhau và nhận lời chúc phúc của giám mục. Nàng tiên cá bé nhỏ, mặc đồ lụa và vàng, nâng tà áo cho cô dâu; nhưng tai nàng không nghe thấy tiếng nhạc lễ hội, và mắt nàng không nhìn thấy nghi lễ thánh thiện; nàng nghĩ về đêm tử thần đang đến với mình, và về tất cả những gì nàng đã mất trên thế gian.
Cùng buổi tối hôm đó, cô dâu và chú rể lên tàu; đại bác gầm vang, cờ bay phấp phới, và ở giữa con tàu, một chiếc lều sang trọng bằng lụa tím và vàng đã được dựng lên. Nó chứa những chiếc ghế dài thanh lịch, để đón tiếp cặp đôi mới cưới trong đêm. Con tàu, với những cánh buồm căng phồng và ngọn gió thuận lợi, lướt đi nhẹ nhàng và êm ái trên mặt biển lặng.
Khi trời tối, một số đèn lồng đủ màu được thắp sáng, và các thủy thủ vui vẻ nhảy múa trên boong tàu. Nàng tiên cá bé nhỏ không thể không nghĩ về lần đầu tiên nàng ngoi lên khỏi mặt biển, khi nàng đã nhìn thấy những lễ hội và niềm vui tương tự; và nàng tham gia vào điệu nhảy, lướt mình trong không trung như một con én khi nó đuổi theo con mồi, và tất cả những người có mặt đều cổ vũ nàng một cách kinh ngạc. Nàng chưa bao giờ nhảy múa thanh thoát đến vậy. Đôi chân non nớt của nàng cảm thấy như bị những lưỡi dao sắc cắt vào, nhưng nàng không bận tâm; một nỗi đau còn sắc hơn đã đâm xuyên qua trái tim nàng.
Nàng biết đây là buổi tối cuối cùng nàng được nhìn thấy hoàng tử, người mà vì chàng, nàng đã từ bỏ họ hàng và quê hương của mình; nàng đã từ bỏ giọng hát xinh đẹp của mình, và chịu đựng nỗi đau chưa từng có hàng ngày vì chàng, trong khi chàng không hề biết gì về điều đó. Đây là buổi tối cuối cùng nàng được hít thở cùng một bầu không khí với chàng, hay ngắm nhìn bầu trời đầy sao và biển sâu; một đêm dài vĩnh cửu, không có suy nghĩ hay giấc mơ nào, đang chờ đợi nàng: nàng không có linh hồn và giờ đây nàng không bao giờ có thể có được một linh hồn.
Mọi thứ đều vui vẻ và náo nhiệt trên tàu cho đến tận khuya; nàng cười và nhảy múa cùng những người khác, trong khi những ý nghĩ về cái chết đang ở trong tim nàng. Hoàng tử hôn cô dâu xinh đẹp của mình, trong khi nàng đùa nghịch với mái tóc đen nhánh của chàng, cho đến khi họ tay trong tay đi nghỉ trong chiếc lều lộng lẫy.
Rồi mọi thứ trở nên yên lặng trên tàu; người lái tàu, một mình thức giấc, đứng ở bánh lái. Nàng tiên cá bé nhỏ tựa đôi tay trắng ngần lên mạn tàu, và nhìn về phía đông chờ đợi ánh bình minh đầu tiên, tia sáng đầu tiên của buổi sớm mai sẽ mang đến cái chết cho nàng. Nàng nhìn thấy các chị của mình đang ngoi lên từ dòng nước: họ cũng tái nhợt như nàng; nhưng mái tóc dài xinh đẹp của họ không còn bay trong gió nữa, và đã bị cắt đi.
"Chúng ta đã đưa tóc của mình cho mụ phù thủy," họ nói, "để đổi lấy sự giúp đỡ cho em, để em không phải chết đêm nay. Mụ đã đưa cho chúng ta một con dao: đây này, xem nó rất sắc. Trước khi mặt trời mọc, em phải đâm nó vào tim hoàng tử; khi máu nóng rơi xuống chân em, chúng sẽ liền lại với nhau, và biến thành đuôi cá, và em sẽ lại là một nàng tiên cá, và trở về với chúng ta để sống hết ba trăm năm trước khi em chết và biến thành bọt biển mặn. Mau lên; chàng hoặc em phải chết trước khi mặt trời mọc. Bà ngoại chúng ta khóc thương em nhiều đến nỗi tóc bạc của bà đang rụng dần vì đau buồn, như tóc của chúng ta đã rụng dưới kéo của mụ phù thủy vậy. Giết hoàng tử và trở về; mau lên: em không thấy những vệt đỏ đầu tiên trên bầu trời sao? Chỉ vài phút nữa thôi mặt trời sẽ mọc, và em phải chết."
Rồi họ thở dài não nùng, và chìm xuống dưới những con sóng.
Nàng tiên cá bé nhỏ vén tấm rèm đỏ thẫm của chiếc lều, và nhìn thấy cô dâu xinh đẹp với đầu tựa vào ngực hoàng tử. Nàng cúi xuống và hôn lên vầng trán thanh tú của chàng, rồi nhìn lên bầu trời nơi ánh bình minh hồng ngày càng rực rỡ; rồi nàng liếc nhìn con dao sắc, và lại nhìn chằm chằm vào hoàng tử, người đang thì thầm tên cô dâu của mình trong mơ. Nàng ấy ở trong suy nghĩ của chàng, và con dao run rẩy trong tay nàng tiên cá bé nhỏ: rồi nàng ném nó xa khỏi mình xuống những con sóng; nước chuyển sang màu đỏ nơi nó rơi xuống, và những giọt nước bắn lên trông như máu.
Nàng nhìn hoàng tử một lần nữa, một cái nhìn lưu luyến, nửa mê nửa tỉnh, rồi gieo mình từ trên tàu xuống biển, và nghĩ rằng thân thể mình đang tan thành bọt.
Mặt trời mọc lên trên những con sóng, và những tia nắng ấm áp của nó chiếu xuống lớp bọt biển lạnh lẽo của nàng tiên cá bé nhỏ, người không cảm thấy như mình đang chết. Nàng nhìn thấy mặt trời rực rỡ, và xung quanh nàng là hàng trăm sinh thể trong suốt xinh đẹp đang trôi nổi; nàng có thể nhìn xuyên qua họ thấy những cánh buồm trắng của con tàu, và những đám mây đỏ trên bầu trời; giọng nói của họ du dương, nhưng quá thanh tao để tai người thường có thể nghe thấy, cũng như mắt người thường không thể nhìn thấy họ. Nàng tiên cá bé nhỏ nhận ra rằng mình có một cơ thể giống như họ, và nàng tiếp tục bay lên ngày càng cao hơn khỏi lớp bọt biển.
"Tôi đang ở đâu?" nàng hỏi, và giọng nói của nàng nghe thanh tao, như giọng nói của những người đang ở cùng nàng; không một thứ âm nhạc trần gian nào có thể bắt chước được.
"Giữa những người con gái của không khí," một người trong số họ trả lời. "Một nàng tiên cá không có linh hồn bất tử, cũng không thể có được một linh hồn trừ khi nàng giành được tình yêu của một con người. Số mệnh vĩnh cửu của nàng tiên cá phụ thuộc vào một người khác. Nhưng những người con gái của không khí, dù không có linh hồn bất tử, có thể tự mình giành lấy một linh hồn bằng những việc làm tốt của mình. Chúng ta bay đến những xứ sở ấm áp, và làm mát bầu không khí oi bức đang hủy diệt loài người bằng bệnh dịch. Chúng ta mang hương thơm của hoa lá để lan tỏa sức khỏe và sự phục hồi. Sau khi chúng ta đã cố gắng trong ba trăm năm để làm tất cả những điều tốt đẹp trong khả năng của mình, chúng ta nhận được một linh hồn bất tử và tham gia vào hạnh phúc của loài người. Nàng tiên cá bé nhỏ tội nghiệp ơi, nàng đã cố gắng hết lòng để làm những việc như chúng ta đang làm; nàng đã chịu đựng, đã kiên trì và đã tự mình vươn lên thế giới linh hồn bằng những việc làm tốt đẹp của mình; và bây giờ, bằng cách cố gắng trong ba trăm năm nữa theo cách đó, nàng có thể có được một linh hồn bất tử."
Nàng tiên cá bé nhỏ ngước đôi mắt rạng ngời của mình về phía mặt trời, và lần đầu tiên, cảm thấy chúng ngấn lệ.
Trên con tàu, nơi nàng đã rời bỏ hoàng tử, vẫn còn sự sống và tiếng ồn ào; nàng nhìn thấy chàng và cô dâu xinh đẹp của chàng đang tìm kiếm mình; họ buồn bã nhìn vào lớp bọt biển lấp lánh, như thể họ biết nàng đã gieo mình xuống sóng nước. Vô hình, nàng hôn lên trán cô dâu của chàng, quạt mát cho hoàng tử, rồi cùng những đứa con khác của không khí bay lên một đám mây hồng trôi lững lờ trong không gian.
"Sau ba trăm năm, chúng ta sẽ bay vào vương quốc thiên đàng như thế này," nàng nói.
"Và chúng ta thậm chí có thể đến đó sớm hơn," một người bạn đồng hành của nàng thì thầm. "Vô hình, chúng ta có thể vào nhà của con người, nơi có trẻ em, và mỗi ngày chúng ta tìm thấy một đứa trẻ ngoan, là niềm vui của cha mẹ và xứng đáng với tình yêu của họ, thời gian thử thách của chúng ta sẽ được rút ngắn. Đứa trẻ không biết, khi chúng ta bay qua phòng, rằng chúng ta mỉm cười vui sướng trước hành vi tốt của nó, vì chúng ta có thể bớt đi một năm trong ba trăm năm của mình. Nhưng khi chúng ta nhìn thấy một đứa trẻ hư hoặc một đứa trẻ xấu xa, chúng ta rơi lệ buồn bã, và mỗi giọt nước mắt lại thêm một ngày vào thời gian thử thách của chúng ta!"
